Een Alphense architect : Willem Bartolomeus Kroon (1886-1956)

image

Willem Bartolomeus Kroon werd geboren in Ter Aar op 9 maart 1884, als jongste zoon in het grote gezin van Bartholomeus Hoogwerff Kroon op de boerderij Ruimzicht, alias De Bonk. Na de lagereschool mocht Wim een opleiding in waterbouwkunde in Den Haag gaan volgen. Hij woonde daar bij zijn tante Koos Schravendijk, de zuster van zijn vader Bart.

Wim bracht zijn diensttijd door bij de genie te Everdingen.Na zijn opleiding is hij onder ander opzichter geweest bij de bouw van het Polderhuis te Hoofddorp in de Haarlemmermeerpolder. Ook is hij in de leer geweest bij de Leidse architect H.J. Jesse. Daarna is hij in Leiden blijven werken.

image

De boerderij ‘Ruim-Zigt’ alias ‘de Bonk’ in Ter Aar.

Willem Bartolomeus Kroon trouwde op 5 februari 1913 met Margaretha Cats, geboren in Ter Aar op 25 september 1883. Zijn zuster Ma (later getrouwd met Janus Eikelenboom) had overigens eerder verkering gehad met een broer van Margaretha (Bart) maar dat was onder de druk van de ouders van de jongen uitgegaan. De Catsen vormden een gegoede en bevindelijke familie en waren niet zo gecharmeerd op relaties tussen hun kinderen en de jongens van Kroon ("Daar bidden ze niet voor het eten.", werd gezegd.) Maar Wim hield standvast en kreeg Margaretha uiteindelijk toch het stadhuis in. Wim en Margreeth gingen wonen in een pand naast de watertoren aan de Hoge Rijndijk, dat net buiten de gemeentegrens van Leiden lag. Op 3 maart 1913 werd hun eerste dochter Nellie (Neeltje Maria Engelina) geboren, genoemd naar Margreeth’s moeder.

Eerste wereldoorlog

In 1914 brak de eerste wereldoorlog uit en door de mobilisatie moest ook Wim in militaire dienst. Hij werd gelegerd in de Doelenkazerne te Leiden. De regels waren dat je als een gemobiliseerde soldaat je zich niet buiten de gemeentegrens mocht begeven, dus eigenlijk mocht Wim niet naar huis. Maar met behulp van een meegesmokkeld burger costuum lukte het Wim toch af en toe bij zijn vrouw te komen. En zo kon het gebeuren dat op 7 augustus 1916 aanwezig kon zijn bij de geboorte van Corrie (Cornelia), genoemd naar Wim’s moeder Cornelia Kempenaar.

image

De Van Boetzelaerstraat gezien in oostelijke richting, links vanaf huisnummer 45 waar W.B.Kroon woonde. Rechts vanaf huisnummer 46 (Bergshoef, Lemkes, Hazebroek). De foto is van 1928/1929. Foto H.V.A.

In 1918 verhuisden Wim en Margreeth naar Alphen aan den Rijn, ze woonden in een woning in de Prins Hendrikstraat. Daar heeft hij zijn eigen architecten-
kantoor gevestigd.

In 1920 ging het gezin wonen in de linkerhelft van een dubbele woning in de Van Boetzelaerstraat (op nr.45) links op de foto hiernaast. In dat huis groeiden zijn twee dochters Nellie en Corrie op.


Architect

image

De Van Boetzelaerstraat voor de aanleg van de Toussaintstraat. De foto is van 1923. Foto H.V.A.

image

De Van Boetzelaerstraat, hoek Toussaintstraat. Deze foto dateert uit de jaren 1930. Het grote gebouw rechts op de foto is inmiddels al weer gesloopt geworden. Foto H.V.A.

image

Woningen aan de Vondelstraat hoek Hofzichtstraat Op het hoekhuis op nummer 14 woonde Arie Kroon, broer van mijn vader, Pieter Willem Kroon. De foto is van 1949. Foto H.V.A.

Enkele jaren geleden heeft zijn dochter Corrie van der Put-Kroon een artikel geschreven dat gepubliceerd is geworden in nr. 54 (februari 1998) van “De Viersprong”, een uitgave van de Historische Vereniging Alphen aan den Rijn. In dit blad, wat ieder kwartaal verschijnt, stond een uitgebreid artikel over Willem Bartolomeus Kroon, een Alphense architect.

"Tijdens de bestudering van bouw-
vergunningen van gebouwen in Alphen aan den Rijn, valt het op dat vaak de naam van de heer W.B. Kroon als architect wordt genoemd. In het Streekarchief Rijnlands-Midden gevestigd te Woerden, bevinden zich ca. 200 bouwvergunningen waarvan de ontwerpen zijn gemaakt door deze Alphense architect"
, zo begint het artikel.

Wim Kroon is o.a. de ontwerper van de villa van J.A. Bos aan de Wilhelminalaan. Garage Gelria in de Zaalbergstraat, de school aan de Jongkind Coninckstraat , het gebouw van Rehoboth aan de Hooftstraat, een kerk in de Gouwestraat en woningen aan de van Boetzelaarstraat, de Vondelstraat, de Hofzichtstraat, enz.. (Zie voor enkele foto’s verderop in dit artikel).

Ook ‘Dull Stroom’ aan de Ringsloot in Ter Aar en ‘Zon Rondom’ aan de Aardamseweg komen van zijn tekentafel. In deze huizen hebben respectievelijk zijn broers Hans en Piet gewoond.

Enkele ontwerpen van Willem Bartholomeus Kroon image

De villa van dhr J.A. Bos sr. aan de Wilhelminalaan, hoek Burgemeester Visserpark, ontworpen in 1920 (foto E. van der Most).

image

Van Boetzelaerstraat nrs 45 en 47, ontworpen en gebouwd in 1920, nr 45 was het woonhuis van architect W.B. Kroon (foto collectie J.A. Henry)

image

De leden van de Alphense bouwcombinatie, opgericht rond 1920, foto collectie Kroon

image

De boerderij van J.D. Binnendijk aan de Raadhuisstraat nr 10, ontworpen in 1923 (foto, coll. J.A. Henry

image

Garage Gelria in de Zaalbergstraat nr 4, ontworpen in 1926 (foto E. van der Most

image

Van Boetzelaerstraat nrs 50 en 52, ontworpen in 1928 (foto E. van der Most)

image

De scheepshelling van NV Boot Junior’s Vaartuigverhuurderij, ontworpen in 1929 aan de Prins Hendrikstraat nr 73 (foto, coll. J.A. Henry)

image

Emmalaan nr 45, ontworpen in 1931, vroeger bakkerij en winkel van Van der Breggen, nu buurthuis Westerhaven (foto E van der Most)

image

Woningen Van Boezelaerstraat nrs 85 en 87 op de hoek van de Hortensiastraatm ibtwiroeb ub 1833 (foto, collectie Kroon)

image

School aan de Jongkindt Coninckstraat nr 36, ontworpen in 1931 (foto E. van der Most)

image

Het gebouw ‘Rehoboth’ aan de Hooftstraat 256, ontworpen in 1935 (foto E. van der Most)

Tweede wereldoorlog

De oorlog was ook voor het gezin van Wim Kroon een moeilijke tijd. De opdrachten werden minder voor de architect, maar ze hielden het hoofd boven water. Zijn dochter Corrie heeft nog voedsel gebracht naar ondergedoken en andere Joodse kennissen.

Intussen gingen andere dingen gewoon door. Nellie (nu Nelly) trouwde op 15 oktober 1942 met Evert Augustinus geboren op 25 november 1912 te Nieuwkoop.

Corrie (nu Corry) werd later modeontwerpster. Ze trouwde op 3 april 1952 met Jacobus van der Put geboren op 24 maart 1907 te Ginneken. Willem’s echtgenote, Margaretha, overleed op 7 novenber 1950 in Alphen aan den Rijn.

W.B. Kroon kreeg dezelfde ziekte aan zijn benen als zijn broer Hans. Bij hem is ook een been afgezet. Hij stierf op 14 juni 1956 in Alphen aan den Rijn.

Coevorden

Nelly en Corry leven beiden nog. Nelly en Evert hebben tot in de jaren 80 een bakkerij gehad in Nieuwkoop, daar ben ik als kind nog eens geweest. Evert overleed aldaar op 24 september 1992. Nelly leefde nog in 2002 en woonde in een oude boerderij achter de bakkerij.

Corry en Jaap kregen een zoontje, Wim-Bartje, die jong overleden is. Corry heeft nog leuke contacten behouden met een dochter uit een eerder huwelijk van haar man, die ze als haar eigen kind beschouwt.

Ze hebben tot 1973 in de ouderlijke woning aan de van Boetzelaerstraat gewoond, tot het pand gesloopt werd om plaats te maken voor De Aarhof. Ze verhuisden naar een mooie boerderij in Steenwijksmoer (bij Coevorden), waar Corry in 2002 nog woonde.

Jaap overleed op 30 april 1988 in Coevorden Er zijn nog maar weinig leden van haar generatie in leven en door de afstand is het ook niet zo eenvoudig om die te bezoeken. Corry rijdt auto maar loopt moeilijk. Een paar keer per jaar bezoekt ze haar zuster Nelly in Nieuwkoop.

Bronnen voor dit artikel:

  • De “International Kroon Times” no.4 (maart 2002).
  • De “Viersprong” no.54 (februari 1998) H.V.A.
  • “Vier eeuwen familie Kroon” door Dick Van Wingerden (Rotterdam, mei 2000)

De oude foto’s zijn uit het fotoarchief van de Historische Vereniging Alphen aan den Rijn.

© Hans Arie Kroon, Parijs – 3 februari 2007

U kunt contact opnemen met Hans Kroon door te mailen op hanskroon@alphen.com